روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه:

یادداشت:

در بازارهای جهانی، صنعت بیمه و بازار سرمایه از طریق شیوه‌های متعددی به یکدیگر پیوند خورده اند که برخی از آن‌ها در این حیطه موفق‌تر عمل کرده‌اند. اوراق بهادار مرتبط با بیمه (Insurance Linked Securities) به عنوان یکی از موفق‌ترین ابزارهای انتقال ریسک بیمه به بازار سرمایه، نقش بسزایی در ایجاد این پیوند داشته‌است؛ بطوریکه حجم بازار اوراق حوادث فاجعه آمیز در سال میلادی جاری به بیش از 33 میلیارد دلار رسیده است.

مرور کلی بازار

مفهوم اوراق بهادار سازی ریسک‌های بیمه‌ای با افزایش فشار بر روی بازار بیمه‌ی اتکایی (غیر عمر) و افزایش نیاز به مدیریت سرمایه در بخش‌های بیمه‌ی عمر و غیر عمر از اواسط دهه‌ی 1990 شکل گرفت. مهم‌ترین شکل اوراق بهادار مرتبط با بیمه (ILS)، اوراق قرضه‌ی بلایای فاجعه‌آمیز می‌باشند که یکی از عوامل اصلی ظهور آن‌، تاثیرات شدید توفان اندرو در سال 1992 بر روی بیمه‌ی اتکایی می‌باشد. اوراق بلایا به منظور تسهیل انتقال ریسک بیمه‌ی بلایا از بیمه‌گران، بیمه‌گران اتکایی و شرکت‌ها (بانی‌ها) به سرمایه‌گذاران طراحی شدند. یکی دیگر از اهداف طراحی این اوراق این بود که در کنار بیمه‌های اتکایی سنتی، بانی‌ها را در برابر ریسک زیان‌های مالی ناشی از بلایای طبیعی عظیم پوشش دهند. اولین اوراق قرضه‌ی بلایا توسط شرکت ملی بیمه‌ی کلمبوس واقع در اوهایو در سال 1994 منتشر شد.

وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎرز اﻳنگونه اوراق اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﻗﻮع ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺣﺎدﺛﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻣﻴﺰ ﻛﻪ اوراق ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آنﻫـﺎ ﻃﺮاﺣﻲ شده‌اند ﺑﺨﺸﻲ ﻳﺎ ﺗﻤﺎم اﺻﻞ و ﻳﺎ ﻓﺮع اوراق (ﺑﻪ زﻳﺎن دارﻧﺪه اوراق ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬار اﺳﺖ) از ﺑﻴﻦ ﻣـﻲ رود (ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﻤﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد). از ﻃﺮﻓـﻲ از آﻧﺠـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎزدﻫﻲ اﻳـﻦ اوراق ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻛﻠﻲ ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﺪارد (زﻳﺮا اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﺣﻮادث ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻣﻴﺰ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﺪارد) اﺑﺰار ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﻣﺘﻨﻮعﺳﺎزي ﭘﺮﺗﻔﻮي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ﮔﺬاران ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲ‌باشد.

طبق ساختار اوراق بلایا که در شکل فوق مشخص است، وﺟﻮه درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻬﺎد واﺳﻂ در ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺳﺎز و ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮارداد ﺳﻮآپ، ﺑﺎزدﻫﻲ ﻛﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ‌ﺷﻮد و رﻳﺴﻚ اﻋﺘﺒﺎري آن ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اوراق ﺑﺎ رﻳﺴﻚ اﻋﺘﺒﺎري ﺑﺎﻧﻲ ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ (از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎزﺧﺮﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﻣﻮﻋﺪ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺑﻴﻤﻪ و ...) ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎي ﻻزم را ﺳﺮ ﻣﻮﻋﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ.

از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اوراق ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺷﻨﺎور ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺮخ ﻻﻳﺒﻮر و ﻳﺎ ﻫﺮ ﻧﺮخ ﻣﺒﻨﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً رﻳﺴﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻧﻴﺰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﻣﻲﺗﻮاﻧند پرتفوی خود را ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ اوراق ﺑﻼﻳﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ (توﻓﺎنﻫﺎي اروﭘﺎ، ﮔﺮدﺑﺎدﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ و زﻟﺰﻟﻪﻫﺎي ژاﭘﻦ) ﻣﺘﻨﻮع کنند. ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه‌ی اﻳﻦ اوراق ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎزار ﺑﻴﻤﻪ اﺗﻜﺎﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد.

ﻫﻤﻪ‌ی ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران اوراق ﺑﻼﻳﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران حقوقی ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺻﻨﺪوقﻫﺎي اوراق ﺑﻼﻳﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﭘﻮﺷﺶ رﻳﺴﻚ، ﻣﺸﺎوران ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري، ﺑﻴﻤﻪﮔﺮان ﻋﻤﺮ، ﺑﻴﻤـﻪ‌ﮔﺮان اﺗﻜﺎﻳﻲ، ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ و ... ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران حقیقی ﻧﻴﺰ می توانند از ﻃﺮﻳﻖ ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻮع اوراق بنمایند.

انواع معاملات ILS

غرامتی: ﻣﻌﻴﺎر در اﻳﻦ ﻧﻮع اﺑﺰارﻫﺎ ﭘﻮﺷﺶ زﻳﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﻴﻤﻪﮔﺮ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻧﻲ زﻳﺎن واﻗﻌﻲ را ﺟﺒﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد؛ گویا ﻛﻪ وي ﺑﻴﻤﻪ‌ی اﺗﻜﺎﻳﻲ ﺳﻨﺘﻲ ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮده‌اﺳﺖ.

شاخص خسارت صنعت: پرداخت‌های مرتبط با ILS تابعی از میزان خسارت صنعت بیمه‌شده می‌باشد. در عمل، میزان خسارت صنعت رقمی خواهد بود که توسط شخص ثالث موثق اعلام می‌شود. در ایلات متحده آمریکا این شخص ثالث، معمولا PCS (خدمات مطالبات دارایی) می‌باشد که طرف قرارداد انتشارهای ILS می‌باشند و مبلغی در ازای خدماتشان دریافت می‌نمایند. خارج از ایالات متحده نیز چنین شرکت‌هایی وجود دارند و یا در حال شکل‌گیری می‌باشند.

خسارت مدل‌سازی شده: پرداخت‌های مرتبط با ILS تابعی از خروجی مدل حوادث فاجعه‌آمیز می‌باشند. شیوه‌ی محاسبه‌ی این شاخص در یک قرارداد مفصل توضیح داده شده‌است و هیچ‌گونه ابهامی در مورد اقدامات پس از خسارت در آن وجود ندارد. تفسیر شخصی اطلاعات مجاز نمی‌باشد و از این حیث ممکن است تا اندازه‌ای متفاوت با شیوه‌هایی مورد استفاده‌ی شرکت‌های مدل‌سازی حوادث فاجعه‌آمیز در انتشار بولتن‌های استاندارد خسارت صنعت باشد. یک مورد از رخداد حادثه‌ی فاجعه‌آمیر توسط شرکت طرف قرارداد، بررسی می‌شود. در این نمونه، داده‌های فیزیکی که نمایانگر ماهیت خسارت می‌باشند به طور منظم ثبت می‌شوند و به عنوان داده‌های ورودی مدل حوادث فاجعه‌آمیز به کار گرفته می‌شوند. زمانیکه این داده‌ها وارد سیستم مدل می‌شوند، خسارت فاجعه‌ی مربوطه توسط یک سری اطلاعات از پیش تعریف شده محاسبه می‌گردد.

پارامتری: پرداخت‌های مرتبط با ILS تابعی از برخی داده‌های قابل مشاهده و اندازه‌گیری هواشناسی یا دیگر پارامترهای فیزیکی یک حادثه می‌باشند. در مورد حادثه‌ی توفان، تابع ممکن است فرمولی باشد که داده‌های آن را سرعت‌های باد در یک شبکه‌ی تعریف شده از ایستگاه‌های هواشناسی تشکیل دهد. این تابع تمامی خصیصه‌هایی که پتانسیل خسارت دارند را در بر خواهد گرفت. اگرچه مدل حوادث فاجعه‌آمیز پس از خسارت مورد نیاز نمی‌باشد، اما این مدل‌ها در سنجش پارامترهای شاخص و کاهش ریسک پایه بسیار کارا می‌باشند.

ساز و کار معامله‌ی ILS

یکی از ارکان‌های معامله‌ی ILS، ناشر یا همان SPV می‌باشد. ناشرﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮلاً شرکت‌هایی ﺑﺎ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺧﺎﺹ (SPV) ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺮﻓﺎًﹰ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺟﺮﺍﻱ فرآیند انتشار اوراق ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﻪی ﺍﺗﻜﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﻃﺮﺡ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺍﻳﻦ شرکت‌ها ﻣﻌﻤﻮلاً ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺍﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﻴﺮﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻤﻠﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺭﻳﺴﻚ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﻳﺎ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻧﺸﻮﺩ. ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ی SPV ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻌﻤﻮلاً ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﺍﻱ ﺩﺭ ﺣﺪ ١٠٠٠ ﺗﺎ ٥٠٠٠ ﺩﻻﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺮﺭﺳﻴﺪ ﺷﺪﻥ ﺍﻭﺭﺍﻕ، SPVﻧﻴﺰ ﻣﻨﺤﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ شرکت‌ها ﺩﺭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﻧﺪ (ﻣثلاًﹰ ﺩﺭ جزایر کیمن، ﺑﺮﻣﻮﺩﺍ، ﺍﻳﺮﻟﻨﺪ ﻭ....) ﺗﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﻣﻤﻜﻦ ﺭﺍ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﻃﺒﻖ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺍﻭﺭﺍﻕ SPV ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ‌ی ﺳﻬﺎﻡ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻬﺮﻩﺍﻱ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ SPV ﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻼﻳﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺳﭙﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺳﻮﺩ ﺗﻘﺴﻴﻤﻲ ﺳﻬﺎﻡ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﭘﺲ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ SPV ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺳﻮﺩ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺍﻋﻈﻤﻲ ﺍﺯ ﺑﻬﺮﻩ‌ی ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ؛ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ.

رکن دیگر معامله‌ی ILS، بانی می‌باشد. بانی، ﻫﻤﺎﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﻤﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﻪ‌ی ﺍﺗﻜﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻞ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺭﺍ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻭﺭﺍﻕ SPV ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺩﻩ‌ی او ﺻﺎﺩﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺑﻴﻦ ﺑﺎﻧﻲ ﻭ SPV، ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻱ ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﻴﻤﻪ ﺍﺗﻜﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﺍﻳﻦ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﺎﻧﻲ ﻣﻮﻇﻒ ﺍﺳﺖ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺣﻖ ﺑﻴﻤﻪ‌ی ﺍﺗﻜﺎﻳﻲ ﺑﻪ SPV پرداخت نماید ﻭ SPV ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﻭﺯ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻓﺎﺟﻌﻪﺁﻣﻴﺰ ﺯﻳﺎﻥ وارده به ﺑﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻛﻨﺪ. ﺩﺭ ﺍﻧﻌﻘﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻭ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻣثلاً ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﻳﺎ ﻃﺒﻖ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺣﻖ ﺑﻴﻤﻪ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻧﻲ ﺗﺤﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﺑﻪSPV ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﺳﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻛﻨﺪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﻳﻚ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺒﻮﻝ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ. ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖﻫﺎﻱ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﺟﺎﺭﻱ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﻲ SPV، ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺑﻬﺮﻩ‌ی ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮐﺎﺭﻣﺰﺩ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﻴﻦ SPV ﻭ ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻼﻳﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻮﺳﻂ SPV ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭ ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻭﺟﻮﻩ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺣﺴﺎﺏ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺳﭙﺮﺩﻩﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺧﺴﺎﺭﺕﻫﺎ ﻳﺎ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﺍﺻﻞ ﭘﻮﻝ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﺑﺎﺯﺩﻫﻲ ﮐﻞ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﮐﻨﺪ. ﺩﺭ صورت ﻭﻗﻮﻉ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺁﻣﻴﺰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺴﺎﺏ ﺻﻮﺭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ. ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎ ﻧﺤﻮﻩ‌ی ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺯﻳﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺍﺻﻞ مبلغ ﭘﺮﺩﺍخت شده توسط ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭ ﮐﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ سپس پرداخت های دوره ای اوراق بر مبنای مبلغ ﺍﺻﻞ اوراق که ﮐﻤﺘﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﺷﺪﺕ ﺁﻥﻫﺎ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﺍﺻﻠﻲ ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺮﻩﺍﻱ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺷﻮﺩ. ﻭﺟﻮﻩ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺏ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ، ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻓﻮﺭﻱ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺮﻭﺯ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﮐﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻓﻮﺭﻱ (ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﺑﺎﻻ) ﻣﺰﻳﺖ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩهای ﺑﻴﻤﻪ‌ی ﺍﺗﮑﺎﻳﻲ سنتی به حساب می‌آید. ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻓﺎﺟﻌﻪ‌ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻣﺘﻌﺪﺩ، ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻴﻤﻪ‌ی ﺍﺗﮑﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ (Runoff) ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻴﻤﻪ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎﻧﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺪﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ١٠٠% ﺍﺳﺖ.

ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﻡ ﺑﺮﻭﺯ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺍﺻﻞ ﭘﻮﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﺭﺳﻴﺪ ﺍﺯ ﺣﺴﺎﺏ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﻱ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ.

بهره‌ی ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖﻫﺎﻱ ﺩﻭﺭﻩﺍﻱ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻧﺮﺥ LIBOR ﻳﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺩﺭﺻﺪﻱ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﺍﻣﺎ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺍﺯ ﻣﺤﻞ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺣﻖ ﺑﻴﻤﻪ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ SPV ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺿﺎﻓﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﻳﺴﮏ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﻗﻮﻉ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺣﻖ ﺑﻴﻤﻪﺍﻱ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪﺍﺵ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻧﺪﺍﺭﺩ.

طرف معامله‌ی سوآپ، نهاد دیگری‌است که در معاملات ILS درگیر می‌باشد. این نهاد ﻭﺍﺭﺩ ﻳﮏ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﺑﺎﺯﺩﻫﻲ ﮐﻠﻲ ﺑﺎ SPV ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﻌﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺯﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭘﺮﺗﻔﻮﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﻱ SPV ﺷﻮﺩ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ SPV ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺩﻫﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﺑﺎ ﻧﺮﺥ LIBOR ﺗﻌﻮﻳﺾ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻳﮏ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﻮﺁﭖ ﻫﺮ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺍﺻﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ SPV ﻣﻨﻌﻘﺪ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻻﺯﻡ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣتماً ﺳﻮﺁﭖ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝﺗﺮ ﺍﺳﺖ. ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻧﺮﺥ LIBOR ﻣﻨﻬﺎﻱ ﻳﮏ ﮐﺎﺭﻣﺰﺩ (ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭﻣﺰﺩ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺎ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖﻫﺎﻱ ﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ SPV ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ) ﺭﺍ ﺑﻪ SPV ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎﺯﺩﻫﻲ ﭘﺮﺗﻔﻮﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ SPV ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ.

یکی دیگر از ارکان معامله‌ی ILS، سرمایه‌گذاران می‌باشند. ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ حقوقی ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﺳﻤﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ 250,000 ﺩﻻﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮلاًﹰ ﺻﻨﺪﻭﻕﻫﺎﻱ ﭘﻮﺷﺶ ﺭﻳﺴﮏ، ﺻﻨﺪﻭﻕﻫﺎﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺧﺎﺹ، ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ، ﺷﺮﮐﺖﻫﺎﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭ ﺑﻌﻀﺎً ﺧﻮﺩ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪ ﻭ ﺑﻴﻤﻪ ﺍﺗﮑﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻣﺰﺍﻳﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ، ﻣﺘﻨﻮﻉﺳﺎﺯﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺮﺗﻔﻮﻱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺎ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﺯﺩﻩﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﺯﺩﻩﺍﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﮐﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮفی، ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺭﻳﺴﮏ ﻧﺮﺥ ﺑﻬﺮﻩ ﻭ ﺭﻳﺴﮏ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻭﻻًﹰ ﻭﺟﻮﻩ ﺩﺭﻳﺎﻓﺘﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺗﻮﺳﻂ SPV ﺩﺭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﮐﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﻭ این سرمایه گذاری ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻭﮐﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺳﻮﺁﭖ ﺑﺎﺯﺩﻫﻲ ﮐﻞ، ﺗﻘﺮیباً ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺭﻳﺴﮏ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﺁﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﮐﻢ ﺍﺳﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﺎ ﺭﻳﺴﮏ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﺑﺎﻧﻲ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﺪ. ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ (ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﺯﺧﺮﻳﺪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻮﻋﺪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪ ﻭ ...) ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺳﺮ ﻣﻮﻋﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ. ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻏﺎلباً ﺑﺎ ﻧﺮﺥ ﺷﻨﺎﻭﺭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ LIBOR ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻃبیعتاً ﺭﻳﺴﮏ ﻧﺮﺥ ﺑﻬﺮﻩ ﻧﻴﺰ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ.

لازم به ذکر است که هم اکنون، ابزار معاملاتی وارانت و اوراق خسارت های فاجعه آمیز در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در حال بررسی می باشند و به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، این اوراق به زودی عملیاتی خواهند شد.

مترجم: مسعود زهره وندی