صکوک

صکوک

حوزه های مهم مصوبات این کمیته شامل موارد ذیل می شود:

1. انواع اوراق بهادار اسلامی(صکوک): شامل اوراق اجاره، مرابحه، استصناع، جعاله و سایر انواع صکوک

2. بررسی انواع قراردادهای مشتقه: شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله

3. بررسی ابعاد فقهی صندوق ها و سایر نهادها: شامل صندوق های سرمایه گذاری، زمین و ساختمان و پروژه

4. بررسی انواع قراردادها: شامل خرید اعتباری سهام، فروش استقراضی سهام، سلف موازی و سایر قراردادها

به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، در سال 2017 مجموعاً 97.9 میلیارد دلار تامین مالی از طریق ابزارهای مالی اسلامی در جهان صورت گرفته است.

بازار صکوک جهانی در سال گذشته عملکرد چشمگیری داشت اما تکرار آن برای سال آتی در هاله ای از ابهام است. بر اساس گزارش موسسه استاندارد اند پورز، حجم صکوک منتشره در جهان در سال 2017 با افزایش 45.3 درصدی نسبت به 67.4 میلیارد دلار سال 2016 به 97.9 میلیارد دلار رسید که در این بین، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نقش بسزایی داشتند.

در سال 2017 شاهد انتشارهای عظیمی توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بودیم بطوریکه 46 درصد از حجم کل صکوک منتشره در جهان را به خود اختصاص دادند؛ بطور مثال، بزرگترین انتشار صکوک با حجم 9 میلیارد دلار که توسط عربستان سعودی صورت پذیرفت. بازار صکوک، کشورهای غیر مسلمانی نظیر هنگ کنگ را به خود جذب کرده است که در سال 2017 برای سومین بار اوراق مالی اسلامی منتشر نمود. از سوی دیگر برخی کشورها نظیر نیجریه برای اولین بار صکوک منتشر کردند. همچنین خبرها حاکی از آن است که مراکش و تونس نیز برای اولین بار در سال 2018 وارد این بازار خواهند شد و انگلستان نیز پس از سررسید شدن صکوک منتشره پیشین خود قصد دارد مجدداً در سال 2019 از طریق این ابزارها اقدام به تامین مالی بنماید.

با این حال، موسسه اس اند پی پیش بینی کرده است که با توجه به افزایش ریسک های ژئوپولیتیکی در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روند کند استاندارد سازی محصولات صکوک، حجم کل صکوک منتشره در جهان در سال 2018 نسبت به سال گذشته کاهش داشته باشد و به 70 تا 80 میلیارد دلار برسد.

حجم کل صکوک منتشره در جهان در سال 2018

در این ماه هشت مورد اسناد خزانه و سه اوراق موازی سلف استاندارد و یک صکوک اجاره (گل گهر) مجموعاً به ارزش 124.374 میلیارد ریال منتشر شد. اوراق خزانه اسلامی در نماد سخاب5 به ارزش 7.020 میلیارد ریال سررسید شد. همچنین مانده اوراق بدهی منتشره در پایان بهمن ماه 96 به 508.554 میلیارد ریال رسید.

ارزش بازار سهام در بورس تهران و فرابورس ایران به مقدار 5.270.406 میلیارد ریال رسید که نسبت به ماه قبل 1.5 درصد افزایش داشته است.

حجم معاملات در بازار اول بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات بهمن‌ماه 96 با کاهش 8 درصدی همراه بوده است. این در حالی است که در پایان این ماه حجم معاملات در بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران با 5.51 درصد افزایش نسبت به ماه قبل به 7.264.378 هزار سهم رسیده است.

شاخص های کل بورس تهران و فرابورس ایران در پایان بهمن‌ماه 96 به ترتیب برابر 98.149 و 1098 واحد هستند که به ترتیب 0.68- و 1.36 درصد تغییر را نسبت به ماه قبل نشان می دهند.

ارزش معاملات اشخاص حقوقی از کل ارزش معاملات انجام‌شده در بهمن ماه 96، با 15 درصد رشد نسبت به دی ماه 96 به 74.539 میلیارد ریال رسید. این در حالی است که ارزش معاملات اشخاص حقیقی در پایان این ماه 9 درصد کاهش داشته است.

اندونزی اولین صکوک سبز دولتی را به ارزش 1.25 میلیارد دلار منتشر نمود.

به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به نقل از رویترز، اندونزی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه ای در جهان، جمعه گذشته مبلغ 1.25 میلیارد دلار صکوک سبز بین المللی منتشر نمود و نظر سرمایه گذاران دوستدار محیط زیست را به خود جلب کرد. این اوراق 5 ساله و با نرخ سود 3.75 درصد می باشد.

پذیره نویسان این اوراق عبارتند از: بانک CIMB تایلند، بانک Citigroup آمریکا، بانک اسلامی دوبی، بانک HSBC و بانک اسلامی ابوظبی.

به گفته رئیس اداره تامین اعتبارات و مدیریت ریسک وزارت مالی اندونزی، عواید حاصل از انتشار این اوراق صرف تامین مالی پروژه هایی در حوزه های: انرژی های تجدید پذیر، گردشگری سبز و مدیریت پسماندها خواهد شد.

اندونزی همزمان با این انتشار، صکوک دیگری(غیر سبز) با حجم 1.75 میلیارد دلار، با سررسید 10 ساله و نرخ سود 4.4 درصد منتشر نمود.

حجم کل اوراق قرضه سبز منتشره در جهان در سال گذشته 155.5 میلیارد دلار بود اما در این میان حضور دولت ها بسیار کم رنگ بود، جایی که عواید حاصل از انتشار اوراق صرف پروژه های دوستدار محیط زیست می شود.

با توجه به آتش سوزی‌های وسیعی که هر چند وقت یکبار در جنگل های اندوزی رخ می دهد و در پی آن از بین رفتن زمین های زراعی، انتشار گازهای گلخانه ای در این کشور بسیار بالا است و دولت اندونزی متعهد شده است که انتشار این گازها را تا سال 2030 حد اقل 29 درصد کاهش دهد.

همچنین اندونزی قصد دارد تا میزان استفاده از سوخت های فسیلی جهت تولید برق را در این کشور کاهش دهد و با توسعه نیروگاه های بادی تا سال 2025 حد اقل یک چهارم(حدود 1800 مگاوات) از انرژی مورد نیاز خود را از این طریق تامین نماید.

لازم به ذکر است که پیش از این در آسیا، شرکت هایی در کشورهای مالزی، چین و هند اقدام به تامین مالی پروژه های دوستدار محیط زیست از طریق انتشار اوراق سبز نموده اند؛ اما تا قبل از اندونزی هیچ دولتی در آسیا اقدام به انتشار چنین اوراقی نکرده است.

مجوز تأمین مالی شرکت ایران خودرو (سهامی عام)، از طریق انتشار صکوک مرابحه به مبلغ 7 هزار میلیارد ریال صادر شد.

غلامرضا ابوترابی، مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه با اعلام خبر فوق افزود: با صدور مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار، صکوک مرابحه شرکت ایران خودرو (سهامی عام) از طریق شرکت بورس اوراق بهادار تهران پذیره نویسی خواهد شد.

وی توضیح داد: این اوراق 4 ساله، با نام و با نرخ سود 18 درصد می باشد که اقساط مربوطه هر سه ماه یک بار توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان عامل پرداخت به حساب دارندگان اوراق واریز می گردد. ناشر این اوراق شرکت واسط مالی آذر سوم(با مسئولیت محدود) بوده و عرضه آن از طریق شرکت بورس اوراق بهادار تهران به مدت پنج روز کاری صورت خواهد گرفت.

ابوترابی در خصوص دیگر ارکان انتشار این اوراق اظهار داشت: ضامن این اوراق، بانک ملت(سهامی عام) است. مسئولیت پذیره نویسی و بازارگردانی این اوراق بر عهده سندیکایی متشکل از شرکت‌های تامین سرمایه بانک ملت(سهامی خاص)، تامین سرمایه لوتوس پارسیان(سهامی خاص) و تامین سرمایه امید(سهامی خاص) می باشد. پذیره نویسی و بازارگردانی 3500 میلیارد ریال از این اوراق بر عهده شرکت تامین سرمایه بانک ملت، 2500 میلیارد ریال بر عهده شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان و هزار میلیارد ریال مابقی بر عهده تامین سرمایه امید می باشد.

وی تصریح کرد: در این اوراق، شرکت واسط مالی آذر سوم(ناشر) به وکالت از طرف خریداران اوراق، با منابع حاصل از انتشار صکوک مرابحه، قطعات و مجموعه های مورد نیاز شرکت ایران خودرو برای تولید خودرو را نقداً از طریق شرکت طراحی، مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو(حق العمل کار) از فروشندگان خریداری خواهد نمود و سپس این قطعات و مجموعه ها را به صورت اقساطی به بانی خواهد فروخت و بانی متعهد می شود که در سررسيدهای سه ماهه، اقساط اوراق را از طريق شرکت ناشر و شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به دارندگان اوراق پرداخت نماید.

ابوترابی خاطر نشان کرد: صکوک 7 هزار میلیارد ریالی ایران خودرو بزرگ ترین انتشار صکوک غیر دولتی در بازار سرمایه خواهد بود. پیش از این، رکورد بزرگ ترین انتشار صکوک غیر دولتی متعلق به شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) بود که در آبان ماه سال گذشته 5 هزار میلیارد ریال از طریق انتشار صکوک مرابحه در بازار سرمایه تامین مالی شد.

یکی از نوآوری‌های دهه اخیر در عرصه بحث‌های پولی و مالی اسلامی، انتشار انواع اوراق بهادار اسلامی به نام صکوک است؛ این اوراق که به‌طور عمده برای تأمین مالی دولت، سازمان‌های وابسته به دولت و بنگاه‌های اقتصادی منتشر می‌شوند بر اساس عقود اسلامی طراحی شده‌اند و جایگزین مناسبی برای اوراق بهادار ربوی به‌ویژه اوراق قرضه شمرده می‌شوند. انتشار اوراق بهادار (صكوك) بر اساس احكام مقدس شریعت اسلامی یكی از مهم‌ترین دستاوردهای بانكداری و مالیه اسلامی و ازجمله برجستهترین ابزارهای توسعه اقتصاد اسلامی است، مشروط بر این‌كه در سازوكارهای آن تمام اصول بنیادی كه اقتصاد اسلامی را از دیگر اقتصادها متمایز میسازد، رعایت شود. ظهور و توسعه انواع و طبقات مختلف صکوک به‌طور عمده ناشی از تقاضای بازار است. صکوک را می‌توان به طرق مختلفی دسته‌بندی نمود. تقسیم‌بندی صکوک می‌تواند بر مبنای قراردادها و عقودی باشد که اوراق بر مبنای آن منتشر می‌شود یا بر مبنای ماهیت و نوع دارایی‌های موضوع انتشار صکوک و یا ویژگی‌های فنی و تجاری خود اوراق باشد. در این گزارش طبقه‌بندی‌های مختلف صکوک بر اساس معیارهای گوناگون موردبررسی قرار می‌گیرد.

سید احمد عراقچی، مدیریت بازار ارز را هدف کوتاه مدت انتشار اوراق سپرده مبتنی بر ارز برشمرد و گفت: در میان و بلندمدت و با گسترش سایر اوراق ارزی متناسب با نیاز گروهای مختلف، به سمت تعمیق بازار ارز و تشکیل بازار متشکل ارزی حرکت خواهیم کرد.

معاون ارزی بانک مرکزی گفت:گواهی سپرده مبتنی بر ارز نخستین ابزار ارزی است که با این گستردگی، اجرایی می شود و گام های بعدی با تکمیل و طراحی ابزارهای جدید در آینده عملیاتی خواهد شد.

به گزارش شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه و به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، سید احمد عراقچی، مدیریت بازار ارز را هدف کوتاه مدت انتشار اوراق سپرده مبتنی بر ارز برشمرد و گفت: در میان و بلند مدت و با گسترش سایر اوراق ارزی متناسب با نیاز گروهای مختلف، به سمت تعمیق بازار ارز و تشکیل بازار متشکل ارزی حرکت خواهیم کرد.

وی که در جمع مدیران بین الملل بانک ها و موسسات اعتباری سخن می گفت، تصریح کرد: وضعیت بازار ارز کشور در ماه های اخیر شرایط خاصی را تجربه می کند و در این بین برخی سوداگران و اخلال گران با سوء استفاده از شرایط به وجود آمده به التهابات دامن می زدند. به همین منظور در قالب بسته تدابیر سه گانه، برنامه ای برای مدیریت بازار ارز بر مبنای نظر های کارشناسی تدوین شده است و از این هفته با همکاری و هماهنگی بانک ها عملیاتی می شود. وی ابراز امیدواری کرد مجموعه این تدابیر در کنار اقدامات انتظامی و برخورد با اخلالگران، شاهد بازگشت آرامش و ثبات به بازار ارز باشیم.

معاون ارزی بانک مرکزی، در معرفی و تشریح اوراق گواهی سپرده مبتنی بر ارز افزود: اوراق گواهی سپرده ارزبنیان با ریال صورت می گیرد. مبنای محاسبه قیمت، میانگین نرخ ارز در سامانه سنا طی یک ماهه گذشته خواهد بود و قیمت در زمان سررسید براساس نرخ یک هفته پایانی سامانه سنا محاسبه و به ریال به صاحبان گواهی اوراق سپرده مبتنی بر ارز پرداخت می شود. نرخ سود نیز برای برای گواهی های یک و دوساله به ترتیب ۴ و ۴.۵ درصد خواهد بود. تمام عملیات بانکی با ریال انجام خواهد شد ولی مبنای محاسبه قیمت ارز است که پاسخگوی نیازهای آن بخش از جامعه که نگرانی هایی بابت کاهش ارزش دارایی خود در قبال افزایش قیمت ارز دارند، خواهد بود.

وی، طراحی و انتشار این اوراق را ابزاری مناسب برای پوشش ریسک دارایی های مردم و سپرده گذاران در برابر ارز خارجی عنوان کرد.

عراقچی ادامه داد: اگر می خواهیم به سمت شفافیت و کارآیی در بازار ارز حرکت کنیم باید قبل از هر اقدامی، فرهنگ سازی عمومی در استفاده از ابزارهای مالی جدید را در دستور کار قرار دهیم. همچنین با تنوع بخشی به ابزارهای ارزی و توسعه آن به سمت تشکیل بازار منسجم و متشکل ارزی حرکت خواهیم کرد. به اعتقاد وی، گواهی سپرده مبتنی بر ارز نخستین ابزار ارزی است که با این گستردگی، اجرایی می شود و گام های بعدی با تکمیل و طراحی ابزارهای جدید در آینده عملیاتی خواهد شد.

جلسه معاون ارزی بانک مرکزی با مدیران بین الملل بانک ها و موسسات اعتباری با موضوع تشریح انتشار گواهی سپرده مبتنی بر ارز و راهکارهای اثربخشی آن، عصر شنبه ۲۸ بهمن در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد.

مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه خبر داد: موافقت اصولی تامین مالی شرکت تجهیزات ریلی البرز نیرو(سهامی خاص) به مبلغ 1،050 میلیارد ریال از طریق انتشار صکوک اجاره در بازار سرمایه صادر شد.

به گزارش شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، غلامرضا ابوترابی افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار، موافقت اصولی عرضه عمومی صکوک اجاره شرکت تجهیزات ریلی البرز نیرو(سهامی خاص) را به ارزش 1،050 میلیارد ریال جهت خرید 15 دستگاه لکوموتیو مدل GT26CW صادر نمود.

وی اظهار داشت: این اوراق 5 ساله و با نرخ اجاره بهای 15 درصد می باشد که این اجاره بها هر سه ماه یک بار توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به حساب دارندگان اوراق واریز می گردد. ناشر این اوراق شرکت واسط مالی فروردین یکم(با مسئولیت محدود) بوده و عرضه آن از طریق شرکت فرابورس ایران صورت خواهد گرفت.

ابوترابی در خصوص دیگر ارکان انتشار این اوراق توضیح داد: ضامن این اوراق، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران است. شرکت تامین سرمایه بانک مسکن(سهامی خاص) نیز مسئولیت بازار گردانی و تعهد پذیره نویسی این اوراق را بر عهده دارد.

وی خاطر نشان کرد: پیش از این در حوزه حمل و نقل ریلی، شرکت قطارهای باری و مسافری جوپار(سهامی خاص) دو بار از طریق انتشار صکوک اجاره در بازار سرمایه اقدام به تامین مالی نموده بود که یک مورد از آنها سررسید شده است و دیگری در نماد جوپار99 در شرکت فرابورس ایران در حال معامله می باشد.

جمهوری مالی قصد دارد تا برای اولین بار از طریق انتشار ابزارهای مالی اسلامی اقدام به تامین مالی نماید.

به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به نقل از رویترز، جمهوری مالی قصد دارد تا 150 میلیارد فرانک سی اف سی(معادل 284.74 میلیون دلار) منابع مالی را طی یک برنامه سه ماهه از طریق بازارهای سرمایه اسلامی در منطقه غرب آفریقا تامین نماید.

اولین صکوک عرضه شده تحت این برنامه، 7 ساله و با نرخ سود سالیانه 6.25 درصد می‌باشد که منابع حاصل از آن جهت توسعه 3،665 واحد مسکن اجتماعی(social housing) و احداث 1،250 واحد جدید مورد استفاده قرار خواهد گرفت. عرضه عمومی این اوراق تا 16 فوریه ادامه خواهد داشت.

لازم به ذکر است که این واحدهای مسکونی توسط دولت برای قشر کم درآمد جامعه احداث خواهند شد.

دولت مالی جهت توسعه زیرساخت‌های خود در سال 2018 نیاز به منابع مالی به حجم 547 میلیارد فرانک سی اف سی(معادل 1.04 میلیارد دلار) دارد و قصد دارد این منابع را از طریق انتشار انواع اوراق بهادار و صکوک تامین نماید.

از اکتبر سال 2016 تاکنون، 5 مورد صکوک به ارزش 766 میلیارد فرانک سی اف سی(معادل 1.45 میلیارد دلار) در بورس اوراق بهادار منطقه غرب آفریقا(BRVM) معامله شده است.

به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به نقل از رویترز، بانک الریان واقع در بیرمنگام در حال برنامه ریزی برای انتشار صکوک با حجم 250 میلیون پوند(معادل 352 میلیون دلار) با پشتوانه املاک مسکونی در رهن خود می باشد.

مشاورین عرضه این صکوک که در نوع خود اولین معامله اوراق مالی اسلامی با پشتوانه رهن در بریتانیا می باشد، عبارتند از بانک های استاندارد چارترد و مصرف الریان.

هدف از انتشار این صکوک، تامین مالی بانک الریان جهت توسعه فعالیت های این بانک در حوزه املاک تجاری، بانکداری خصوصی و تامین مالی کسب و کارهای کوچک و متوسط می باشد. این اوراق توانسته اند رتبه موقت Aaa را از موسسه رتبه بندی مودیز دریافت نمایند.

ارزش املاک مسکونی در رهن بانک الریان حدوداً 300 میلیون پوند است که قرار است 250 میلیون پوند از آن به اوراق بهادار تبدیل شود. این املاک واقع در انگلستان و ولز می باشند.

در بریتانیا بیش از بیست شرکت، محصولات مالی منطبق با شریعت ارائه می نمایند که بانک الریان یکی از آنها می باشد.

همچنین، بریتانیا قصد دارد تا دومین صکوک دولتی خود را در سال 2019 به ارزش 1 میلیارد پوند منتشر کند.

بالا