وضعیت صکوک در شش ماهه اول سال 1400
در ابتدا لازم به ذکر است در این گزارش منظور از "صکوک" اوراق مالی اسلامی است که توسط شرکت‌های واسط مالی (SPV) در بازار سرمایه ایران منتشر می‌شوند و به موجب ماده 2 دستورالعمل فعالیت نهادهای واسط مصوب 1389/05/11 شورای عالی بورس و اوراق بهادار تنها نهاد مجاز به تاسیس، اداره و راهبری چنین شرکت‌هایی در بازار سرمایه ایران شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه می‌باشد.
در شش ماهه اول سال 1400 شاهد بیشترین حجم و تعداد درخواست تامین‌مالی از طریق انتشار صکوک در بازار سرمایه نسبت به دوره مشابه در ادوار گذشته بودیم؛ بطوریکه طی این مدت تعداد 24 موافقت اصولی انتشار انواع صکوک مجموعاً بالغ بر 181 هزار میلیارد ریال توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر گردید که 6 مورد آن مربوط به شرکت‌های بهمن دیزل، بهمن موتور، کرمان موتور، سرمایه‌گذاری ملی ایران، بازرگانی سایپا یدک و گروه توسعه اقتصادی تدبیر مجموعاً به مبلغ 32 هزار میلیارد ریال منتشره شده است و 18 مورد مابقی همچنان در دست انتشار می‌باشند.
حجم موافقت اصولی‌های صادره در شش ماهه اول سال‌های 1400-1396
به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، 6 مورد از این 18 موافقت اصولی صادره و در دست انتشار مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملی ایران، گروه پتروشیمی تابان فردا، ایران خودرو، داروسازی دکتر عبیدی، پدیده شیمی قرن و گروه توسعه مالی مهر آیندگان بوده که سابقه تامین مالی از طریق انتشار انواع صکوک در بازار سرمایه را دارند و 12 مورد مابقی مربوط به شرکت‌هایی است که برای اولین بار نسبت به انتشار صکوک در بازار سرمایه اقدام نموده‌اند. مشخصات موافقت اصولی‌های صادره طی شش ماهه اول سال 1400 به شرح جدول زیر می‌باشد.
مشخصات صکوک در دست انتشار
| ردیف | بانی | نوع | حجم اوراق (میلیون ریال) | نرخ اوراق | عمر اوراق | مقاطع پرداخت(ماه) |
| 1 | شرکت سپید مطهر انتخاب(سهامی خاص) | مرابحه | 3,000,000 | 18 | 5 | 3 |
| 2 | شرکت گروه صنعتی انتخاب الکترونیک آرمان(سهامی خاص) | مرابحه | 5,000,000 | 18 | 5 | 3 |
| 3 | شرکت مهندسی ساختمان و تاسیسات راه آهن(سهامی عام) | اجاره | 300,000 | 18 | 4 | 3 |
| 4 | شرکت سرمایه گذاری غدیر(سهامی عام) | اجاره سهام | 20,000,000 | 18 | 4 | 6 |
| 5 | شرکت ایرانی تولید اتومبیل سایپا(سهامي عام) | مرابحه | 10,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 6 | شرکت کارخانجات کاشی و سرامیک حافظ(سهامی عام) | اجاره | 1,500,000 | 18 | 4 | 3 |
| 7 | شرکت سرمایه گذاری ملی ایران(سهامی عام) | اجاره سهام | 8,000,000 | 18 | 4 | 6 |
| 8 | شرکت گروه پتروشیمی تابان فردا(سهامی عام) | اجاره سهام | 40,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 9 | شرکت گروه سرمایه‌گذاری تدبیر(سهامی خاص) | اجاره سهام | 2,500,000 | 18 | 4 | 3 |
| 10 | شرکت سرمایه گذاری خوارزمی(سهامی عام) | اجاره سهام | 6,000,000 | 18 | 4 | 6 |
| 11 | شرکت بین المللی توسعه صنایع و معادن غدیر(سهامی عام) | اجاره سهام | 7,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 12 | شرکت ایران خودرو(سهامی عام) | مرابحه | 5,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 13 | شرکت داروسازی دکتر عبیدی(سهامی عام) | مرابحه | 2,024,134 | 18 | 4 | 3 |
| 14 | شرکت پدیده شیمی قرن(سهامی عام) | مرابحه | 1,980,000 | 18 | 5 | 3 |
| 15 | شرکت سولیکو کاله(سهامی خاص) | اجاره | 10,000,000 | 18 | 5 | 3 |
| 16 | شرکت گروه توسعه مالی مهر آیندگان(سهامی عام) | اجاره سهام | 20,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 17 | شرکت سامان تجارت تدبیر ایرانیان(سهامی خاص) | اجاره سهام | 6,000,000 | 18 | 4 | 12 |
| 18 | شرکت صنعتی آما(سهامی عام) | مرابحه | 1,500,000 | 18 | 4 | 3 |
دارایی‌های متنوعی مبنای انتشار اوراق مذکور قرار گرفته است؛ از مواد و قطعات مورد نیاز تولید خودرو و لوازم خانگی گرفته تا سهام و تاسیسات و ماشین آلات که نشان دهنده تنوع ابزارهای مالی اسلامی نسبت به شرایط مختلف بانیان اوراق است.
با توجه به موافقت اصولی‌های صادره، در حال حاضر مجموعاً 18 مورد انواع صکوک با حجم بالغ بر 149 هزار میلیارد ریال در دست انتشار در بازار سرمایه می‌باشند.
در شش ماهه اول سال جاری 11 مورد تامین مالی مجموعاً به مبلغ 67,700 میلیارد ریال از طریق انتشار انواع صکوک در بازار سرمایه به شرح زیر صورت پذیرفت که در این میان شرکت‌هایی نظیر ایران خودرو، سرمایه‌گذاری و توسعه کیش و کرمان موتور چندین بار از این طریق اقدام به تامین مالی کرده‌اند.
مشخصات صکوک منتشره در شش ماهه اول 1400
| ردیف | بانی | نوع | نماد | حجم اوراق (میلیون ریال) | نرخ اوراق | عمر اوراق | مقاطع پرداخت(ماه) |
| 1 | شرکت بهمن دیزل(سهامی عام) | مرابحه | دیزل04 | 5,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 2 | شرکت ایران خودرو(سهامی عام) | مرابحه | صخود041 و صخود401 | 10,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 3 | شرکت گسترش انرژی پاسارگاد(سهامی خاص) | اجاره | پاسار04 | 13,500,000 | 18 | 4 | 12 |
| 4 | شرکت بهمن موتور(سهامی خاص) | مرابحه | صبهمن404 | 5,000,000 | 18 | 4 | 3 |
| 5 | شرکت بازرگانی سایپا یدک(سهامی خاص) | مرابحه | صیدک404 | 1,500,000 | 18 | 4 | 3 |
| 6 | شرکت سرمایه گذاری صبا تامین(سهامی عام) | اجاره سهام | صبا1404 | 10,000,000 | 18 | 4 | 6 |
| 7 | شرکت سرمایه گذاری و توسعه کیش(سهامی خاص) | خرید دین | کیش0211 | 1,000,000 | 18 | 2.8 | 3 |
| 8 | شرکت کرمان موتور (سهامی خاص) | مرابحه | کرمان03 | 3,500,000 | 18 | 3 | 6 |
| 9 | شرکت پتروشیمی ارغوان گستر ایلام(سهامی خاص) | اجاره | صگستر504 | 1,200,000 | 18 | 5 | 6 |
| 10 | شرکت سرمایه گذاری ملی ایران(سهامی عام) | اجاره سهام | صملی404 | 7,000,000 | 18 | 4 | 6 |
| 11 | شرکت گروه توسعه اقتصادی تدبیر(سهامی خاص) | اجاره سهام | تدبیر04 | 10,000,000 | 18 | 4 | 3 |
حجم انتشار صکوک در بازار سرمایه در شش ماهه اول سال 1400 نسبت به دوره مشابه در سال گذشته با 182 درصد رشد از 24 هزار میلیارد ریال به 67,700 میلیارد ریال رسیده است؛ که از دلایل آن می‌توان به تسهیل فرایند ضمانت صکوک با عملیاتی شدن رتبه‌بندی اعتباری اوراق و همچنین استفاده از روش توثیق اوراق بهادار به جای استفاده از ضامن بانکی و یا اشخاص حقوقی موضوع ماده پنج دستورالعمل انتشار اوراق اشاره نمود.
حجم صکوک منتشره در شش ماهه اول سال های 1400-1396
در شش ماهه اول سال جاری صکوک اجاره شرکت ایرانی تولید اتومبیل سایپا، صکوک رهنی شرکت ایران خودرو، صکوک اجاره سهام شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی، صکوک اجاره شرکت بازرگانی سایپا یدک و دو مورد صکوک منفعت دولت مجموعاً بالغ بر 69 هزار میلیارد ریال سررسید شدند و مبلغ آخرین قسط و اصل همگی این اوراق در مواعد مقرر پرداخت گردیدند.
در نیم سال اول 1400 مجموعاً بالغ بر 61 هزار میلیارد ریال اقساط انواع صکوک توسط شرکت‌های واسط مالی از بانیان اوراق دریافت و از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به حساب دارندگان اوراق واریز شده است.