چکیده

مدیریت تأمین مالی و سرمایه در گردش نقش بسیار مهمی در فعالیت بنگاه‌های اقتصادی ایفا می‌کند. در اقتصاد ایران که سیستم مالی متکی به بانک است و عمده منابع مالی بنگاه‌های تولیدی از طریق سیستم بانکی تأمین مالی می‌شود، تأمین مالی غیربانکی از اهمیت مضاعفی برخوردار است. مدیریت سرمایه در گردش عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد. یکی از روش‌هایی که برای بهبود وضعیت سرمایه در گردش می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، بهره‌گیری از ابزارها و منابع بازار سرمایه و انتشار انواع اوراق بهادار است. در این گزارش برخی از اوراق مبتنی بر عقود مشارکتی و اوراق مبتنی بر عقود مبادله‌ای، با هدف تأمین مالی جهت سرمایه در گردش مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته‌ است. در این راستا با توجه به ضوابط و قواعد حاکم بر هر یک از آن‌ها، اوراقی همچون اوراق وکالت، اوراق رهنی، اوراق تجاری، اوراق منفعت، اوراق اجاره و اوراق سلف موازی استاندارد جهت تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت به نظر می‌رسد که با توجه به احکام و قواعد حاکم بر عقد وکالت، اوراق وکالت نسبت به دیگر اوراق بهادار اسلامی از ظرفیت بهتری جهت تأمین سرمایه در گردش برای انواع شرکت‌ها برخوردار است. شرکت‌ها می‌توانند در قبال انتشار این اوراق، به عنوان نماینده و وکیل خریداران این صکوک، در طرح‌های شرکت از جمله طرح‌های کارآفرینی سرمایه‌گذاری کند و با توجه به سازوکار تعیین‌شده، سود را بر اساس عقود تبعی متناسب با هر یک از فعالیت‌های کارآفرینی تقسیم نماید. براساس بررسی صورت گرفته، انتشار أوراق وکالت را می‌توان با محوریت ناشر، با سررسیدهای کوتاه مدت و بدون نهاد واسط (یا استفاده از ظرفیت یک نهاد واسط خاص برای أنواع أوراق وکالت) منتشر نمود تا شرکت‌ها از مزیت تأمین مالی کوتاه مدت نیز در بازار سرمایه برخوردار شوند. جهت ضمانت این محصول نیز، می‌توان از قالب وثیقۀ سهام شرکت یا قابلیت تبدیل یا تعویض با سهام أوراق وکالت بهره جست.