چکیده:

امروزه در اقتصاد جهانی صادرات نقش مهمی در رشد و توسعه هر کشوری ایفا می‌کند، تجارت خارجی ایران به دلیل اتکا به صادرات نفت، وابستگی شدیدی به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت دارد بنابراین اتخاذ سیاست‌هایی که اتکا به تک‌محصولی بودن را کم و از طرفی موجبات افزایش صادرات غیر نفتی و کاهش واردات شود، ضروری به نظر می‌رسد.

در ایران به دلیل بانک‌پایگی نظام مالی، تامین مالی بخش‌های مختلف اقتصاد از جمله صادرات به شدت بـه اين بخش وابسته است و اين در حالي است كه نظام بانكی كشور به جهت نداشتن ابزارهای مـالی مناسـب، سهم ناچيزی از نيازهای مالی بخش صادرات را پوشش می‌دهد؛ بنابراين لزوم حركت به سمت تأمين مـالی از طريق ابزارهای مالی مناسب، ضروری به نظر می‌رسد. يكی از اين ابزارها اوراق مضاربه است.

اين مقاله پس از مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه تـامين مـالی بخـش صـادرات، و نقد روش‌های تأمين مالی در اين بخش، به دنبال پاسخ به اين سوال است که « آيا اوراق مضاربه بـه لحاظ فقهی و اقتصادی، ابزار كارآمدی برای تأمين مالی بخش صادرات است؟» نتایج این مقاله که با به کارگیری روش توصیفی-کاربردی به دست آمده‌است، ضمن ارائه مدل‌های عملیاتی اوراق مضاربه در بخش صادرات، نشان می‌دهد که اوراق مضاربه از لحاظ فقهی و اقتصادی ابزاری مناسب برای تامین مالی بخش صادرات است و فعالان مالی بخش صادرات می‌توانند با استفاده از این اوراق، کمبود منابع لازم برای حمایت مالی و اعتباری از صادرکنندگان را پر کنند.

واژه‌های کلیدی: صادرات، صادرات غیر نفتی، تامین مالی، مضاربه، اوراق مضاربه