چکیده

فعالان بازار در بسیاری از موارد، منتقد دو طرفه نبودن بازار سرمایۀ کشور بودهاند و خواستار این هستند تا امکان فروش غیرمالکانه یا استقراضی در بازار سهام نیز فراهم شود. این در حالی است که براساس موازین مقدس شرع، امکان استفاده از فروش غیرمالکانه تا حدودی ممنوع گشته و نمیتوان این پدیده را منطبق بر عقود موجود در بازار راهاندازی نمود. در این گزارش، بر خلاف جهت فکری بسیاری از نویسندگان درخصوص فروش غیرمالکانه یا استقراضی، تلاش شده با دیدی مثبت و مطالعۀ دقیق کتب و مقالات مربوطه در این حوزه، ابتدا به اصالت فروش غیرمالکانه پرداخته شود و سپس پیشنهادهایی که تاکنون برای این مهم در بازار سرمایه مطرح گردیده، مورد بررسی قرار گیرد. تاکنون هیچ کدام از مدلهای ارائه شده قابلیت اجرایی نیافته و صرفاً در عرصۀ نظری مشکل فروش غیرمالکانه را رفع نمودهاند. در این گزارش ابتدا مدل متعارف فروش غیرمالکانه به زبانی ساده بیان شده و مدل ارائۀ آن صرفاً با حضور کارگزاری مورد بررسی قرار گرفته و سپس به مدلهای پیشنهادی ارائه شده در بازار سرمایه پرداخته شده است و در نهایت تلاش شده براساس ماهیت عقود اسلامی و همچنین بحثهایی که میان کارشناسان مالی اسلامی صورت گرفته است، مدل متعارف با عقود فعلی منطبق شود. براساس این گزارش، شاید بتوان فروش غیرمالکانه را دقیقاً فروش استقراضی نامید؛ چراکه صرفاً عقد قرض را میتوان با مد نظر قرار دادن محدودیتهای خاص بر نوع معامله، در رابطۀ مشتری و کارگزاری تصویر کرد.

کلمات کلیدی: فروش غیرمالکانه، فروش استقراضی، کارگزاری، عقد قرض