دارنده اوراق
دارنده اوراق در اوراق بهادار اسلامي تنها يك بهرهگير صرف نيست بلكه با توجه به نوع اوراق بهادار در طرح تامين مالي كه براي باني صورت ميگيرد نقش مستقيم دارد. از این رو نقش دارنده اوراق با توجه به نوع اوراق بهادار متفاوت خواهد بود.
نقش دارنده اوراق در اوراق مشاركت نقش یک شريك است. دارنده اوراق اجاره نقش موجری را بر عهده دارد كه با باني(مستاجر) عقد اجارهای به واسطه نهاد واسط منعقد مينمايد و اجارهبها را به عنوان سود دريافت ميكند. دارنده در اوراق مضاربه نقش مالك سرمايه را داراست كه در رابطه با باني با انعقاد عقد مضاربه سرمايه خويش را به مضاربه ميگذارد و در سود آن به اشاعه شريك ميگردد. در اوراق مرابحه نقش فروشندهاي دارد كه كالاي خويش را به باني به صورت فروش اقساطي منتقل نموده و سود ناشي از عقد مرابحه را به خود اختصاص ميدهد. به همين صورت در صكوك ديگر اين نقش با توجه به كاركردهاي آن صكوك تغییر خواهد کرد.
خرید اوراق بهادار تعیین کننده نقش دارنده اوراق خواهد بود. این جایگاههای حقوقی بر اساس ماهیت خود، حقوق و تعهداتی نیز به دارنده اوراق اعطا می نماید. به عنوان مثال در اوراق اجاره نقش موجر بودن تعهد به تحویل کالا به مستاجر، حفظ دارایی به صورتی که برای مستاجر امکان انتفاع وجود داشته باشد و تحویل سالم و بدون عیب و نقص را ایجاد میکند. تمام امور مذکور توسط دارنده اوراق به نهاد واسط به عنوان وکیل عام دارنده واگذار میگردد. البته این امور در بسیاری موارد به وسیله شروطی که ضمن قراردادهای منعقده بین نهاد واسط و طرفهای قرارداد اعم از بانی و ... منعقد میشود تغییر نموده و تعهدات و حقوق را تغییر میدهد.
حق عمدهای که در اوراق بهادار اسلامی برای دارنده اوراق فراهم میآید حق دریافت سود و اصل اوراق در سررسیدهای تعیین شده است. برای تضمین این حق نهاد واسط شیوههایی چون تعیین ضامن و بیمه دارایی را در نظر گرفته و با انعقاد قرارداد ضمانت و الزام به بیمه دارایی از سوی بانی این حق را تضمین مینماید.
دارندگان اوراق در همه اوراق بهادار اسلامي با عنوان کلي سرمايهگذار خطاب ميشوند و در اجراي نقش خويش به عنوان يك طرف عقد اصلي انتشار اوراق بهادار اسلامي، نهاد واسط را وكيل در انعقاد عقود و اداره دارايي و طرح دعاوي و پيگيري و اجراي آن ميكنند. از اين رو در اوراق بهادار اسلامي دارندگان اوراق نقش مستقيمي در فرايند انتشار اوراق بهادار اسلامي ندارند بلكه تمامي نقش آنها از طريق وكيل خود يعني نهاد واسط اعمال ميگردد.