چکیده:

امروزه در اقتصاد جهانی صادرات نقش مهمی در رشد و توسعه هر کشوری ایفا می‌کند، تجارت خارجی ایران به دلیل اتکا به صادرات نفت، وابستگی شدیدی به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت دارد بنابراین اتخاذ سیاست‌هایی که اتکا به تک‌محصولی بودن را کم و از طرفی موجبات افزایش صادرات غیر نفتی و کاهش واردات شود، ضروری به نظر می‌رسد.

در ایران به دلیل بانک‌پایگی نظام مالی، تامین مالی بخش‌های مختلف اقتصاد از جمله صادرات به شدت بـه اين بخش وابسته است و اين در حالي است كه نظام بانكی كشور به جهت نداشتن ابزارهای مـالی مناسـب، سهم ناچيزی از نيازهای مالی بخش صادرات را پوشش می‌دهد؛ بنابراين لزوم حركت به سمت تأمين مـالی از طريق ابزارهای مالی مناسب، ضروری به نظر می‌رسد. يكی از اين ابزارها اوراق مضاربه است.

اين مقاله پس از مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه تـامين مـالی بخـش صـادرات، و نقد روش‌های تأمين مالی در اين بخش، به دنبال پاسخ به اين سوال است که « آيا اوراق مضاربه بـه لحاظ فقهی و اقتصادی، ابزار كارآمدی برای تأمين مالی بخش صادرات است؟» نتایج این مقاله که با به کارگیری روش توصیفی-کاربردی به دست آمده‌است، ضمن ارائه مدل‌های عملیاتی اوراق مضاربه در بخش صادرات، نشان می‌دهد که اوراق مضاربه از لحاظ فقهی و اقتصادی ابزاری مناسب برای تامین مالی بخش صادرات است و فعالان مالی بخش صادرات می‌توانند با استفاده از این اوراق، کمبود منابع لازم برای حمایت مالی و اعتباری از صادرکنندگان را پر کنند.

واژه‌های کلیدی: صادرات، صادرات غیر نفتی، تامین مالی، مضاربه، اوراق مضاربه

چکیده:

صنعت گردشگری در جایگاه بزرگترین و متنوع‌ترین صنعت دنیا، در بسیاری از کشورها به صورت منبع اصلی درآمد، اشتغال‌زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی شمرده می‌شود. ایران به لحاظ وجود آثار تاریخی، تنوع اقلیمی، مرکزیت تشیع، اماکن مقدسه، حوزه‌های علمیه و ده‌ها زمینه دیگر، از جمله کشورهای مستعد گردشگری در سطح جهان ارزیابی می‌شود. اما تا کنون به علت عامل‌هایی نتوانسته از این ظرفیت به طور قابل قبولی استفاده کند، به طوری که بر اساس تحقیق‌های انجام شده، ایران از نظر موقعیت‌های ممتاز جغرافیایی، تنوع اقلیم و جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی در میان ده کشور برتر جهان قرار دارد اما از لحاظ جذب گردشگر در رده شصت و هفتم جهان و از لحاظ درآمدهای صنعت گردشگری در رده هفتاد و هفتم جا گرفته است. یکی از عامل‌های مهم عدم کامیابی، عدم سرمایه‌گذاری مناسب در مسائل زیربنایی و روبنایی این بخش است؛ بنابراین ارایه راه حلی مناسب که بتواند سرمایه کافی را برای توسعه این صنعت فراهم کند، ضرور است.

مقاله حاضر پس از بررسی وضعیت کنونی، منابع اقتصادی-مالی توسعه صنعت گردشگری و نقش بالقوه‌ای که این صنعت می‌تواند در اقتصاد کشور داشته باشد، با استفاده از روش‌ اکتشافی-کاربردی و با بهره‌گیری از اوراق بهادار (صکوک) جعاله به ارایه مدل‌های عملیاتی تامین مالی پرداخته است. اوراق بهادار جعاله که از نوع ابزارهای مالی انتفاعی با بازدهی معین است به گونه‌است که در عین رعایت ضابطه‌های شرعی، از قابلیت‌های بالای عملیاتی و توجیه اقتصادی برخوردار است و انتظار می‌رود افزون بر تامین مالی صنعت گردشگری اثر قابل توجهی در گسترش ابزارهای مالی اسلامی و بازار سرمایه ایران داشته باشد.

واژگان کلیدی: گردشگری، توسعه گردشگری، مانع‌های توسعه گردشگری، تامین مالی، تامین مالی اسلامی، اوراق جعاله.

چکیده

توسعه صادرات غیر نفتی و تامین‌مالی صادرات، از مهم‌ترین هدف‌های اقتصادی شمرده می‌شود. افزون بر آن، مطالعه این امر در چارچوب قانون‌های شرع مقدس اسلام، به جهت ضرورت پرهیز از معامله‌های ربوی و تحقق هدف‌های عالیه‌ نظام اقتصادی اسلام، اهمیتی مضاعف دارد. به رغم توانمندی ابزارهای نوین تامین مالی اسلامی در حمایت از صادرات غیر نفتی و همچنین انعطاف‌پذیری آنها در جریان فرایندهای تامین مالی صادرات در عرصه‌های بین‌المللی، ابزارهای پیش‌گفته کمتر مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته و از طرفی، ابزارهای متداول در بانکداری بدون ربا پاسخگوی نیازهای روز افزون نظام تامین مالی نیست.

نوشتار پیش رو در ابتدا به بررسی ابزارهای رایج در نظام بانکداری بدون ربا پرداخته و سپس با بررسی ناکارامدی‌های این ابزارها در مقایسه با توانمندی ابزارهای نوین تامین مالی، مجموعه‌ای از ابزارها و روش‌های نوین تامین مالی اسلامی (صکوک) را شناسایی و ضمن تبیین ماهیت و مزیت‌های آنها، فرایند بهره‌برداری از این ابزارها در جهت حمایت از توسعه صادرات را پیشنهاد خواهد کرد.

واژگان کلیدی: بانکداری اسلامی، تامین مالی صادرات، تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌ها، صکوک، قانون بانکداری بدون ربا.

چکیده

تشدید محدودیت‌های مالی بین‌المللی علیه ایران در سال‌های اخیر از یک سو و محدود بودن منابع ارزی کشور به ویژه صندوق ذخیره ارزی از سوی دیگر، منجر به ایجاد تغییرات استراتژیک در رویه‌های تامین مالی بخش بالادستی نفت شده‌است. رویکرد جدید صنعت نفت تامین منابع مالی پروژه از طریق ابزارهای مالی اسلامی می‌باشد که با ایجاد بسترهای قانونی برای بهره‌گیری از این ابزارها در بودجه سال 89 کل کشور همراه شده است.

از آنجا که ابزارهای مالی اسلامی دارای قابلیت‌های فراوانی از جمله سازگاری با سیستم بانکداری غیر ربوی، ایجاد قابلیت جذب منابع مالی از کشورهای اسلامی و تامین منابع مالی با پشتوانه دارایی‌های پروژه می‌باشد، هدف این تحقیق که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده‌است ارزیابی انتشار صکوک پروژه محور در بخش بالادستی نفت ایران و در راستای نزدیک شدن به خواسته‌های برنامه پنجم توسعه در بخش بالادستی صنعت نفت می‌باشد.

واژگان کلیدی: صکوک، شرکت خاص منظوره، پروژه، توسعه

در ایران موقوفات بسیاری وجود دارند که توسعه نیافته‌اند. این امر باعث شده از توان بالقوه‌ی بخش وقف برای بهبود رفاه جامعه، به صورت کارا استفاده نشود. یکی از دلایل این امر را می‌توان به نبود منابع مالی کافی در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه نسبت داد. سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه و بازسازی موقوفات نیاز به سرمایه دارد. استفاده از روش‌های تامین منابع مالی نوین در توسعه‌ی موقوفات راهی متناسب با تحول اوضاع زمان و مکان برای استفاده از ظرفیت های بالای وقف است.یکی از این روش ها های تامین سرمایه،مشارکت دادن سرمایه گذتران،از طرق انتشار اوراق منفعت است.

در این مقاله، پس از بررسی روش ها و منابع سنتی و نوین تامین مالی در توسعه موقوفات، به ضرورت استفاده از اوراق اسلامی به عنوان یک روش نوین مالی اشاره می شود. سپس در ادامه الگوی انتشار اوراق منفعت به عنوان یکی از روش های نوین تامین مالی در توسعه‌ی موقوفات ارایه خواهد شد.

واژه های کلیدی:موقوفه،توسعه‌ی موقوفات،تامین مالی سنتی،تامین مالی نوین،اوراق منفعت

چکیده

در حال حاضر بسياری از شركت‌های ايرانی به علت وضعيت اقتصادی كشور با مشكل تامين مالی رو به رو هستند. از جمله مهمترين روش‌های تامين مالی در كشورهاي اسلامي استفاده از ابزارهای جديد مالی (صكوك) است. جهت انتشار اين نوع از اوراق بهادار بايد بعدهای حسابداری و مالياتی نيز مورد بررسی قرار گيرد.

مقاله حاضر با هدف بررسی بعدهای حسابداری و مالياتی اوراق اجاره با تأكيد بر استانداردهای حسابداری و قانون ماليات‌های مستقيم ايران نگاشته شده است. از اينرو ضمن بررسي مختصر اوراق اجاره، اركان و انواع آن، در دو بخش به برر سي ملاحظه‌های حسابداری و مالياتی اين اوراق از ديد سرمايه‌گذاران، واسط، باني و امين پرداخته شده است. در پايان نيز ماليات سه نوع اوراق اجاره در قالب جدولهايی ارائه شده و سرانجام نيز پيشنهادهايی جهت انتشار استاندارد حسابداری جديد برای اوراق اجاره و اصلاح قانون مالياتهای مستقيم ارائه شده است.

واژگان كليدی: اوراق اجاره، حسابداری اوراق اجاره، ماليات اوراق اجاره

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از آغاز رایزنی های این شرکت برای همکاری با نهادهای مالی بزرگ اروپا خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا) و به نقل از سمات، محمدرضا محسنی درباره دیدار خود با دبیر کل فدراسیون بورس های اروپایی و آسیایی (FEAS) گفت: چندین نهاد مالی بزرگ اروپایی از کشورهای انگلیس، آلمان، هلند و اتریش تمایل خود را برای آغاز همکاری ها با بازار سرمایه ایران اعلام کرده اند.

وی اظهار داشت: مصطفی بالتچی دبیر کل FEAS در این جلسه اعلام کرد، بسیاری از نهادهای مالی اروپا بعد از اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مطالعات و تحقیقات فراوانی را در خصوص مزیت ها و ظرفیت‌های اقتصاد ایران انجام داده اند.

مدیرعامل سمات گفت: FEAS تمایل خود را برای ارائه گزارش و مشاوره های مختلف به گروه های مالی اروپا در خصوص بازار سرمایه ایران اعلام کرده است تا آنها بتوانند از طریق این فدراسیون به بازار سرمایه کشورمان متصل شوند.

محسنی به شانزدهمین تفاهم نامه بین المللی سمات با شرکت سپرده گذاری بورس آتن (ATHEXCSD) اشاره کرد و افزود: یونانی ها نیز علاقه مند به گسترش همکاری ها در زمینه های مختلف هستند و قرار است با تشکیل جلسات کارشناسی، تعاملات بازارهای سرمایه دو کشور افزایش یابد.

عضویت در پنج نهاد مهم بین المللی FEAS (فدراسیون بورس های اروپایی و آسیا)، ACG (نهادهای ثبت، سپرده‌ گذاری و تسویه و پایاپای آسیا ـ اقیانوسیه) و OIC (بورس‌های کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی)، انجمن استانداردسازی صندوق های سرمایه گذاری آسیا (AFSF) و اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) و انعقاد تفاهم نامه با شرکت های تاکاس بانک ترکیه (Takas Bank)، آژانس ثبت مرکزی ترکیه (CRA)، شرکت تسویه پاکستان (CDCPL)، شرکت تسویه بورس اندونزی (KPEI)، شرکت ثبت اوراق بهادار بورس اندونزی (KSEI)، شرکت سپرده گذاری مرکزی کره جنوبی (KSD)، شرکت سپرده گذاری مرکزی عمان (MCD)، شرکت سپرده گذاری ملی پاکستان (NCCPL)، شرکت سپرده گذاری چین، شرکت سپرده گذاری هند (NSDL) و شرکت سپرده گذاری بورس آتن مهم ترین تفاهم نامه های بین المللی شرکت سپرده گذاری مرکزی هستند.

• مباني فقهي بازار سرمايه اسلامی
• مدل عملياتی اوراق اجاره (صكوك اجاره)
• مدل عملياتی قراردادهای آتی و اختيار اسلامی
• ابزارهای مالی اسلامی و بحران مالی