چکیده

توسعه صادرات غیر نفتی و تامین‌مالی صادرات، از مهم‌ترین هدف‌های اقتصادی شمرده می‌شود. افزون بر آن، مطالعه این امر در چارچوب قانون‌های شرع مقدس اسلام، به جهت ضرورت پرهیز از معامله‌های ربوی و تحقق هدف‌های عالیه‌ نظام اقتصادی اسلام، اهمیتی مضاعف دارد. به رغم توانمندی ابزارهای نوین تامین مالی اسلامی در حمایت از صادرات غیر نفتی و همچنین انعطاف‌پذیری آنها در جریان فرایندهای تامین مالی صادرات در عرصه‌های بین‌المللی، ابزارهای پیش‌گفته کمتر مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته و از طرفی، ابزارهای متداول در بانکداری بدون ربا پاسخگوی نیازهای روز افزون نظام تامین مالی نیست.

نوشتار پیش رو در ابتدا به بررسی ابزارهای رایج در نظام بانکداری بدون ربا پرداخته و سپس با بررسی ناکارامدی‌های این ابزارها در مقایسه با توانمندی ابزارهای نوین تامین مالی، مجموعه‌ای از ابزارها و روش‌های نوین تامین مالی اسلامی (صکوک) را شناسایی و ضمن تبیین ماهیت و مزیت‌های آنها، فرایند بهره‌برداری از این ابزارها در جهت حمایت از توسعه صادرات را پیشنهاد خواهد کرد.

واژگان کلیدی: بانکداری اسلامی، تامین مالی صادرات، تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌ها، صکوک، قانون بانکداری بدون ربا.

چکیده

تشدید محدودیت‌های مالی بین‌المللی علیه ایران در سال‌های اخیر از یک سو و محدود بودن منابع ارزی کشور به ویژه صندوق ذخیره ارزی از سوی دیگر، منجر به ایجاد تغییرات استراتژیک در رویه‌های تامین مالی بخش بالادستی نفت شده‌است. رویکرد جدید صنعت نفت تامین منابع مالی پروژه از طریق ابزارهای مالی اسلامی می‌باشد که با ایجاد بسترهای قانونی برای بهره‌گیری از این ابزارها در بودجه سال 89 کل کشور همراه شده است.

از آنجا که ابزارهای مالی اسلامی دارای قابلیت‌های فراوانی از جمله سازگاری با سیستم بانکداری غیر ربوی، ایجاد قابلیت جذب منابع مالی از کشورهای اسلامی و تامین منابع مالی با پشتوانه دارایی‌های پروژه می‌باشد، هدف این تحقیق که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده‌است ارزیابی انتشار صکوک پروژه محور در بخش بالادستی نفت ایران و در راستای نزدیک شدن به خواسته‌های برنامه پنجم توسعه در بخش بالادستی صنعت نفت می‌باشد.

واژگان کلیدی: صکوک، شرکت خاص منظوره، پروژه، توسعه

در ایران موقوفات بسیاری وجود دارند که توسعه نیافته‌اند. این امر باعث شده از توان بالقوه‌ی بخش وقف برای بهبود رفاه جامعه، به صورت کارا استفاده نشود. یکی از دلایل این امر را می‌توان به نبود منابع مالی کافی در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه نسبت داد. سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه و بازسازی موقوفات نیاز به سرمایه دارد. استفاده از روش‌های تامین منابع مالی نوین در توسعه‌ی موقوفات راهی متناسب با تحول اوضاع زمان و مکان برای استفاده از ظرفیت های بالای وقف است.یکی از این روش ها های تامین سرمایه،مشارکت دادن سرمایه گذتران،از طرق انتشار اوراق منفعت است.

در این مقاله، پس از بررسی روش ها و منابع سنتی و نوین تامین مالی در توسعه موقوفات، به ضرورت استفاده از اوراق اسلامی به عنوان یک روش نوین مالی اشاره می شود. سپس در ادامه الگوی انتشار اوراق منفعت به عنوان یکی از روش های نوین تامین مالی در توسعه‌ی موقوفات ارایه خواهد شد.

واژه های کلیدی:موقوفه،توسعه‌ی موقوفات،تامین مالی سنتی،تامین مالی نوین،اوراق منفعت

چکیده

در حال حاضر بسياری از شركت‌های ايرانی به علت وضعيت اقتصادی كشور با مشكل تامين مالی رو به رو هستند. از جمله مهمترين روش‌های تامين مالی در كشورهاي اسلامي استفاده از ابزارهای جديد مالی (صكوك) است. جهت انتشار اين نوع از اوراق بهادار بايد بعدهای حسابداری و مالياتی نيز مورد بررسی قرار گيرد.

مقاله حاضر با هدف بررسی بعدهای حسابداری و مالياتی اوراق اجاره با تأكيد بر استانداردهای حسابداری و قانون ماليات‌های مستقيم ايران نگاشته شده است. از اينرو ضمن بررسي مختصر اوراق اجاره، اركان و انواع آن، در دو بخش به برر سي ملاحظه‌های حسابداری و مالياتی اين اوراق از ديد سرمايه‌گذاران، واسط، باني و امين پرداخته شده است. در پايان نيز ماليات سه نوع اوراق اجاره در قالب جدولهايی ارائه شده و سرانجام نيز پيشنهادهايی جهت انتشار استاندارد حسابداری جديد برای اوراق اجاره و اصلاح قانون مالياتهای مستقيم ارائه شده است.

واژگان كليدی: اوراق اجاره، حسابداری اوراق اجاره، ماليات اوراق اجاره

مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از آغاز رایزنی های این شرکت برای همکاری با نهادهای مالی بزرگ اروپا خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا) و به نقل از سمات، محمدرضا محسنی درباره دیدار خود با دبیر کل فدراسیون بورس های اروپایی و آسیایی (FEAS) گفت: چندین نهاد مالی بزرگ اروپایی از کشورهای انگلیس، آلمان، هلند و اتریش تمایل خود را برای آغاز همکاری ها با بازار سرمایه ایران اعلام کرده اند.

وی اظهار داشت: مصطفی بالتچی دبیر کل FEAS در این جلسه اعلام کرد، بسیاری از نهادهای مالی اروپا بعد از اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مطالعات و تحقیقات فراوانی را در خصوص مزیت ها و ظرفیت‌های اقتصاد ایران انجام داده اند.

مدیرعامل سمات گفت: FEAS تمایل خود را برای ارائه گزارش و مشاوره های مختلف به گروه های مالی اروپا در خصوص بازار سرمایه ایران اعلام کرده است تا آنها بتوانند از طریق این فدراسیون به بازار سرمایه کشورمان متصل شوند.

محسنی به شانزدهمین تفاهم نامه بین المللی سمات با شرکت سپرده گذاری بورس آتن (ATHEXCSD) اشاره کرد و افزود: یونانی ها نیز علاقه مند به گسترش همکاری ها در زمینه های مختلف هستند و قرار است با تشکیل جلسات کارشناسی، تعاملات بازارهای سرمایه دو کشور افزایش یابد.

عضویت در پنج نهاد مهم بین المللی FEAS (فدراسیون بورس های اروپایی و آسیا)، ACG (نهادهای ثبت، سپرده‌ گذاری و تسویه و پایاپای آسیا ـ اقیانوسیه) و OIC (بورس‌های کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی)، انجمن استانداردسازی صندوق های سرمایه گذاری آسیا (AFSF) و اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) و انعقاد تفاهم نامه با شرکت های تاکاس بانک ترکیه (Takas Bank)، آژانس ثبت مرکزی ترکیه (CRA)، شرکت تسویه پاکستان (CDCPL)، شرکت تسویه بورس اندونزی (KPEI)، شرکت ثبت اوراق بهادار بورس اندونزی (KSEI)، شرکت سپرده گذاری مرکزی کره جنوبی (KSD)، شرکت سپرده گذاری مرکزی عمان (MCD)، شرکت سپرده گذاری ملی پاکستان (NCCPL)، شرکت سپرده گذاری چین، شرکت سپرده گذاری هند (NSDL) و شرکت سپرده گذاری بورس آتن مهم ترین تفاهم نامه های بین المللی شرکت سپرده گذاری مرکزی هستند.

• مباني فقهي بازار سرمايه اسلامی
• مدل عملياتی اوراق اجاره (صكوك اجاره)
• مدل عملياتی قراردادهای آتی و اختيار اسلامی
• ابزارهای مالی اسلامی و بحران مالی

چکیده:

با الغای بهره در اقتصاد اسلامی، استفاده از ابزارهایی مانند اوراق قرضه کاربرد ندارد. بنابراین کشورهای مسلمان باید به دنبال طراحی ابزارهای جدیدی مبتنی بر اصول اسلامی جهت تامین مالی یا پوشش ریسک باشند.

اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره) یکی از متداولترین ابزارهای مالی اسلامی است که در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طراحی هر ابزار مالی اسلامی باید به بُعدهای طراحی مالی، فقهی، حقوقی، مدیریت ریسک، حسابداری و مالیاتی توجه کرد.

امروزه ریسک و نوسان در کانون توجه تمام سیاستگذاران، سرمایه‌گذاران و حتی مسئولان کشورها قرار گرفته است. به علت اهمیت و اثرگذاری بالای ریسک، باید ریسک‌ها را شناسایی، محاسبه و مدیریت کرد. مقاله در صدد است ریسک‌های مربوط به اوراق اجاره را از دید سرمایه‌گذاران مورد بررسی قرار داده و راه‌های پوشش آن را بیان کند.

واژگان کلیدی: اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره)، ریسک، پوشش ریسک.

چکیده: نظام مالی اسلامی به عنوان یک نظام نوپا در ادبیات مالی جهان بروز پیدا کرده و در سیر تطوری خود توانسه ابعاد متمایز خود را شناسایی نماید. در این میان حوزه مسکن و مستغلات و به تبع آن روشهای تامین مالی اسلامی مسکن به عنوان یکی از موضوعات مورد توجه متخصصین مالی اسلامی می‌باشد. این مقاله برخی از روشهای اسلامی از جمله مرابحه در قالب فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک(اقتنا) و مشارکت تناقصی را به تفکیک تشریح نموده است بعد از تعریف عقود مذکور،بر مبنای مستندات فقهی،امکان استفاده از آنها در جهت تامین مالی مسکن ارائه شده و مقاله نتیجه می گیرد که امکان استفاده از این روشها در بازارهای اولیه و ثانویه رهن اسلامی وجود دارد..

واژه های کلیدی: بازار رهن اسلامی، مرابحه، اجاره به شرط تملیک، مشارکت تناقصی، فروش اقساطی.

حاصل تلاش کمیته فقهی سازمان بورس افزایش ارزش بازار صکوک در سال گذشته از 7200 میلیارد تومان به 520 هزار میلیارد تومان در سال جاری است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، دکتر محمد فطانت- رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نشست فقهی سرمایه گذاری از منظر اسلام در حاشیه نهمین نمایشگاه بورس ،بانک و بیمه با اشاره به اینکه در سال گذشته حاصل تلاش کمیته فقهی در صحنه عمل افزایش ارزش بازار صکوک اسلامی از 7200 میلیارد تومان به 520 هزار میلیارد تومان ظرف یک سال بود،افزود:این در حالی بود که اقبال عمومی به این اوراق به حدی است که تقاضای بالایی برای این اوراق در بازار وجود دارد.

سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اینکه اقبال به این اوراق مختص سرمایه گذاران داخلی نیست، افزود:در سایر بازارهای دنیا سرمایه گذارن علاقمند هستند که صکوک اسلامی را به سبد خود اضافه کنند.

وی ادامه داد: در حال حاضر کارگزاران اعلام کرده اند که بخشی از این اوراق توسط سرمایه گذاران خارجی خریداری شده است.

دکتر فطانت با اشاره به تلاش بازارهای بین المللی برای معامله اوراق صکوک اسلامی کشور ما افزود: در حال حاضر در تلاش هستیم تا این اوراق در سایر کشورها عرضه شود و سازمان بورس در تلاش است تا با رفع موانع قانونی انتشار صکوک در بازارهای بین المللی توسعه یابد.

رییس سازمان بورس ادامه داد: در گذشته مهترین دغدغه من این موضوع بود که مباحث اقتصاد اسلامی تبدیل به یک محصول مالی قابل عرضه در دنیا شود.

به گفته وی شاید کافی نباشد که فقط تحقیق در حوزه شریعت انجام شود بلکه باید ابزارهای مالی مبتنی بر شریعت برای عرضه در بازارهای مالی نیز طراحی گردد.

وی به مزیت های اوراق مالی اسلامی اشاره کرد و گفت: آنچه امروز در بازار منتشر شده ست مبتنی بر معاملاتی شفاف است. همچنین شفافیت بر اساس گزارش های سه ماهه که سرمایه ها چگونه صرف شده است و وجود ارکان مختلف که نقش ضامن را بر عهده دارند بر ماهیت و عمق این اوراق افزوده است و به سرمایه گذار این اطمینان را می دهد که صاحب محصولی هستند که از مزیت هایی در خصوص پوشش ریسک برخوردار است و حاصل آن اقبال داخلی و خارجی به این محصول است.

دکتر فطانت با اشاره به اینکه هدف ما در بازار سرمایه این است که این کمیته را جهانی و محصولات را در بازارهای بین المللی عرضه کنیم.

سخنگوی سازمان بورس در ادامه تصریح کرد: اقتدار کشورها به این است که چگونه می توانند تجهیز منابع کرده و پول های خرد را در بخش های واقعی اقتصاد سرمایه گذاری کنند.

وی با اشاره به چشم انداز بودجه 95 و برنامه ششم توسعه گفت: دربودجه و برنامه توسعه تبصره ها ، ماده ها و عناوینی گذاشته شده است که چشم انداز بازار صکوک ظرف دو ، سه سال آینده بسیار بیشتر از امروز خواهد بود.

در پایان این مراسم لوح های تقدیری توسط رییس سازمان بورس به اعضای کمیته فقهی هدیه شد.